Məlum məsələdir ki, ağrı bədəndə nəyinsə düzgün işləmədiyini göstərir. Bu, bir növ, kömək üçün siqnaldır. Duyğularımız uzun müddət eşidilməyəndə və ruhi ağrılar artanda, bədən köməyə gəlir. Bu zaman insanın ən həssas yeri əziyyət çəkir. Bəzi insanlarda ağır stress zamanı ürək-damar sistemi, bəzilərində bağırsaqlar və s. sarsılır. Hər bir insanın öz bədən reaksiyası var, o cümlədən, irsi meylliliyə görə. Hipertoniya, bronxial astma, poliartrit, neyrodermit, miqren kimi xəstəliklər psixosomatik xəstəliklərə aiddir. İnsan psixikası ilə əlaqəli olan xəstəliklərin siyahısı isə getdikcə artır. Xəstəliklərin yaranmasının bir neçə səbəbi var:
- Bədən orqanlarının genetik və ya konstitusional meyiliyi
- Stress, psixotravma
- Daxili münaqişə.
Məşhur bir kəlamı başqa
cür ifadə edərək “Mənə nədən xəstə olduğunu söylə, mən sənə kim olduğunu söyləyim”
deyə bilərik.
Aşağıdakı siyahıda xəstəliyin
əsas psixoloji səbəbləri verilmişdir. Qeyd etmək lazımdır ki, bu universal siyahı
deyil və ənənəvi təbabəti əvəz etməyəcək, lakin ruhi və cismi harmoniyanı əldə
etməyə yaxşı kömək ola bilər.
Alkoqolizm, narkomaniya. Heç nə ilə məşğul ola bilməmək.
Dəhşətli qorxu. Hər kəsdən və hər şeydən uzaq durmaq arzusu. Olduğu yeri tez tərk
etmək istəyi. Boşluq, qeyri-adekvatlıq hissləri. Özündən imtina.
Allergiya. Kiməsə qarşı dözümsüzlük. Öz gücünü inkar etmək.
İfadə edilə bilməyən hər hansı bir şeyə etiraz. Bir çox allergiyalı insanın
etirafına görə onların valideynləri tez-tez mübahisə edir və həyata tamamilə fərqli
baxışlara malik idilər.
Appendisit. Qorxu. Həyat qorxusu. Hər yaxşı bir şeyi
bloklamaq arzusu. Yuxusuzluq. Həyat proseslərinə inamsızlıq. Günah hisii. Həyatdan
qaçmaq istəyi, onun kölgəli tərəflərini tanımaqdan imtina etmək.
Vegetativ distoniya. İnfantilizm, aşağı özünə qiymət, şübhə və özünü
ittiham etmək meyli.
İştah həddindən artıqdır. Qorxu. Özünü müdafiə, həyata
inamsızlıq. Özünə nifrət hissi.
Piylənmə. Həddindən artıq həssaslıq. Çox vaxt qorxu və
qorunma ehtiyacını simvollaşdırır. Bu qorxu gizli qəzəbi gizlətmək və əff etməmək
üçün şirma rolunu oynaya bilər. Özünə və həyat proseslərinə güvənmək, mənfi
düşüncələrdən çəkinmək - arıqlamağın yolu budur. Piylənmə özünü nəyəsə qarşı
müdafiə etmək meylinin təzahürüdür. Daxili boşluq hissi tez-tez iştahı oyadır.
Yemək bir çox insana əldə etmə hissi verir. Amma ruhi çatışmazlığı qida ilə
doldurmaq olmaz. Həyata inamsızlıq və həyat problemləri qorxusu mənəvi boşluğu kənardan
doldurmaq cəhdinə sövq edir.
İştahsızlıq. Şəxsi həyatın inkarı. Güclü qorxu, özünə nifrət və
özünü inkar hissləri.
Arıqlıq. Belə insanlar özlərini bəyənmirlər, başqaları ilə
müqayisədə özlərini əhəmiyyətsiz hiss edirlər, rədd edilməkdən qorxurlar, buna
görə də çox mehriban olmağa çalışırlar.
Sellülit (dərialtı toxumanın iltihabı). Yığılmış qəzəb və özünü cəzalandırma.
Özünü heç bir şeyin onu narahat etmədiyinə inandırmağa məcbur edir.
Miopiya (yaxından görmə) - gələcək qorxusu.
Qlaukoma. İnadkarlıqla bağışlamaq istəməmək. Köhnə küsüləri basdırmağa
calışır və bütün bunlardan əzilirlər.
Hipermetropiya (uzaqgörmə) - bu dünyadan kənarda olmaq
hissi.
Katarakta. Sevinclə irəliyə baxa bilməmək. Dumanlı gələcək.
Konyunktivit. Həyatda güclü qəzəb doğuran bir hadisə baş verib
və bu qəzəb bu hadisəni yenidən yaşamaq qorxusu ilə daha da güclənir.
Korluq, torlu qişanın qopması, ağır kəllə-beyin
travması. Başqasının
davranışının sərt qiymətləndirilməsi, qısqanclıq, hörmətsizlik, təkəbbür və sərtlik.
Gözlərdə quruluq. Acı nəzərlər. Sevgi ilə baxmaq istəməmək.
Bağışlamaqdansa ölməyi üstün tutmaq. Bəzən kiminsə acısına sevinmək.
İtdirsəyi. Gördükləri ilə barışa bilməyən çox emosional insanda
meydana gəlir. Digər insanların dünyaya fərqli baxdığını anlayanda qəzəb və
qıcıq hissi keçirir.
Baş: xəstəliklər. Qısqanclıq, paxıllıq, nifrət və kin.
Baş ağrısı. Özünü aşağı qiymətləndirmə. Özünütənqid. Qorxu.
Baş ağrıları özümüzü aşağı, alçaldılmış hiss etdikdə baş verir. Özünüzü
bağışlayın və baş ağrınız öz-özünə yox olacaq. Baş ağrıları tez-tez özünə
inamın aşağı olmasından, hətta kiçik stresslərə qarşı aşağı müqavimətdən
qaynaqlanır. Davamlı baş ağrılarından şikayət edən insan sözün əsl mənasında psixoloji
və fiziki məngənə və gərginlikdən ibarətdir. Sinir sisteminin normal vəziyyəti
həmişə öz imkanlarının hüdudlarında olmağı tələb edir. Ona görə də gələcək xəstəliklərin
ilk simptomu baş ağrısıdır. Belə xəstələri müalicə edən həkimlər əvvəlcə onlara
boşalmalarını tövsiyə edir.
İnsanın əsl mənliyi
ilə əlaqəsini itirməsi. Başqalarının yüksək gözləntilərini doğrultmaq istəyi. Hər
hansı bir səhvdən qaçmağa çalışması.
Boğaz: xəstəliklər. Özünə sahib ola bilməmək. Qəzəbini udmaq.
Yaradıcılıq böhranı. Dəyişmək istəməməsi. Boğaz problemləri "hüququmuz
yoxdur" hissindən və özümüzdən narazılıq hissindən yaranır.
Boğaz, bütün
yaradıcı enerjimizin cəmləşdiyi yerdir. Dəyişikliyə müqavimət göstərdiyimiz
zaman ən çox boğaz problemləri yaranır. Özünüzü günahlandırmadan və başqalarını
narahat etməkdən qorxmadan özünüzə istədiyinizi etmək hüququnu verməlisiniz.
Boğaz ağrısı həmişə narahatlıqdır.
Angina. Kobud sözlərdən çəkinmək, özünü ifadə edə bilməmək.
Vəziyyətin öhdəsindən gələ bilməməkdən qəzəblənmək.
Laringit. Qəzəb danışmağı çətinləşdirir. Qorxu danışmağa
qoymur. Bunlar insan üzərində hakimdirlər.
Tonzillit. Qorxu. Bastırılmış emosiyalar. Yaradıcılğın kütləşməsi.
İnsanın öz adından danışa bilməməsi və şəxsi ehtiyaclarının ödənilməsinə müstəqil
şəkildə nail ola bilməyəcəyinə inam.
Diabet. Baş tutmamışlara həsrət. Nəzarətə güclü ehtiyac.
Dərin kədər. Xoş bir şey gözləntilərinin itirilməsi. Diabetin əmələ gəlməsinə nəzarət
etmək ehtiyacı, kədər və sevgini qəbul edə bilməmək səbəb ola bilər. Şəkər xəstəsi
məhəbbət və sevgini rədd edir, baxmayaraq ki, buna çox ehtiyacı var. O, dərin səviyyədə
sevgiyə güclü ehtiyac hiss etməsinə baxmayaraq, şüursuz şəkildə sevgini rədd
edir. Özü ilə konfliktdə, özündən imtina edərək, başqalarının sevgisini qəbul
edə bilmir. Daxili rahatlıq tapmaq, sevgini qəbul etməyə açıq olmaq və sevmək
bacarığı xəstəlikdən çıxış yolunun başlanğıcıdır. Nəzarət etmək cəhdləri, ümumbəşəri
xoşbəxtlik və kədərlə bağlı qeyri-real gözləntilər, bunun mümkün olmadığı
ümidsizliyə qədər gətirib çıxara bilər. Öz həyatını yaşaya bilməməsi, onun insan
həyatındakı hadisələrdən sevinməyə və həzz almağa imkan vermir.
Tənəffüs yolları: xəstəliklər. Həyatla tam nəfəs almaq qorxusu
və bundan imtina. Bu insanlar həyatda öz yerini tutmaq və ya ümumiyyətlə mövcud
olmaq hüququnun olmasını tanımır. Qorxu. Dəyişikliyə qarşı müqavimət. Dəyişiklik
prosesinə inamsızlıq. Bastırılmış cinsi istəklər. Çox şey istəyir, lazım
olduğundan artıq alır və böyük çətinliklə verir. O, özündən güclü görünmək və
bununla da özünə sevgi oyatmaq istəyir.
Mədə xəstəlikləri. Dəhşət hissi. Yenilikdən qorxu. Yeni şeyləri
qavraya bilməmək. Yeni bir həyat tərzini necə mənimsəyəcəyini bilməmək. Mədə
problemlərimizə, qorxularımıza, başqalarına və özümüzə nifrətimizə, özümüzdən və
taleyimizdən narazılığımıza həssasdır. Bu hissləri boğmaq, özünə etiraf etmək
istəməmək, onları anlamaq və həll etmək əvəzinə görməzdən gəlmək və “unutmaq” cəhdi
müxtəlif mədə pozğunluqlarına səbəb ola bilər. Mədə funksiyaları, kömək almaq
istəyinə və ya başqa bir insandan sevgi təzahürünə, kiməsə söykənmək istəyinə
utancaqlıqla reaksiya verən insanlarda pozulur. Digər hallarda konflikt
başqasından nəyisə zorla almaq istəyinə görə günahkarlıq hissi ilə ifadə
olunur. Mədə funksiyalarının bu cür konfliktlərə qarşı həssas olmasının səbəbi
odur ki, qida reseptiv-yığım istəyinin ilk açıq şəkildə təmin olunmasını təmsil
edir. Uşağın zehnində sevilmək istəyi ilə qidalanmaq istəyi dərindən bağlıdır.
Sonrakı həyatda başqasından kömək almaq istəyi, əsas dəyəri müstəqillik olan
bir cəmiyyətdə qeyri-adi olmayan utanc və ya utancaqlığa səbəb olduqda, bu istək
yemək üçün artan həvəsdə reqressiv məmnunluq tapır. Bu ehtiras mədənin ifrazını
stimullaşdırır və buna meylli insanda sekresiyanın xroniki artması xoranın əmələ
gəlməsinə səbəb ola bilər.
Qastrit. Uzun sürən qeyri-müəyyənlik. Əzab hissi.
Qıcıqlanma. Yaxın keçmişdə güclü qəzəb patlaması.
Qıcqırma. Qorxu. Qorxu məngənəsi. Qıcqırma, həddindən artıq
mədə şirəsi repressiya edilmiş aqressivliyi göstərir. Problemin psixosomatik səviyyədə
həlli repressiya edilmiş aqressiya qüvvələrinin həyata və şəraitə aktiv münasibət
fəaliyyətinə çevrilməsidir.
Mədə və onikibarmaq bağırsağın xorası. Qorxu. Qüsurlu olduğunuza dair
möhkəm inam. Valideynlərimiz, müdirlərimiz, müəllimlərimiz və s. üçün kifayət qədər
yaxşı olmadığımızdan qorxuruq. Biz sözün əsl mənasında nə olduğumuzu həzm edə
bilmirik. Biz həmişə başqalarını sevindirməyə çalışırıq. İşdə hansı vəzifəni
tutmağınızdan asılı olmayaraq, özünüzə güvəni itirə bilərsiniz. Demək olar ki,
bütün xora xəstələrində yüksək qiymətləndirdikləri müstəqillik arzusu ilə
uşaqlıqdan qoyulmuş qorunma, dəstək və qayğıya ehtiyac arasında dərin daxili
ziddiyyət var. Bunlar hər kəsə lazımlı və əvəzolunmaz olduqlarını sübut etməyə
çalışan insanlardır. Paxıllıq. Mədə xorası olan insanlar narahatlıq, əsəbilik, çalışqanlıq
və yüksək məsuliyyət hissi ilə xarakterizə olunur. Onlar həddindən artıq həssaslıq,
utancaqlıq, kin, özünə şübhə və eyni zamanda özünə qarşı artan tələblər, şübhə
ilə müşayiət olunan enmiş özgüvənlə xarakterizə olunurlar. Bu insanların həqiqətən
edə bildiklərindən daha çox şey etməyə can atdıqları qeyd olunur. Onlar üçün
güclü daxili narahatlıqla birlikdə çətinlikləri fəal şəkildə aradan qaldırmaq
meyli xarakterikdir. Narahatlıq, ipoxondriya. Yatırılmış asılılıq hissi,
qıcıqlanma, qəzəb və eyni zamanda özünü dəyişdirmək cəhdlərində, kiminsə gözləntilərinə
uyğunlaşmaqda acizlik hissi.
Babasil.
Ayrılan vaxta çatmamaq qorxusu. Keçmişdən gələn qəzəb. Fəsadlaşmış hisslər.
Yığılmış problemlərdən, incikliklərdən və emosiyalardan xilas ola bilməmək. Həyatın
sevinci qəzəb və kədər içində boğulur. Ayrılıq qorxusu. Bastırılmış qorxu. Nifrət
etdiyin işi etməlisən. Müəyyən maddi nemətlər əldə etmək üçün təcili olaraq nə
isə bir şey tamamlanmalıdır.
Qəbizlik.
Köhnəlmiş fikirlərldən ayrılmaq olmur.
Keçmişdə ilişib qalıb.
Bəzən kiməsə ağrı-acı vermək
həvəsi. Qəbizlik, bir insanın ayrıla bilmədiyi və ya ayrılmaq istəmədiyi, yenilərinə yer verə
bilməyəcəyi yığılmış hisslərin, fikirlərin və təcrübələrin həddindən artıq
olduğunu göstərir. Keçmişdə hansısa hadisəni dramatikləşdirmək meyli, bu vəziyyəti
həll edə bilməmək.
Qıcıqlanmış bağırsaq sindromu. İnfantilizm, aşağı özünə güvən,
şübhə və özünü ittiham etmək meyli. Narahatlıq, ipoxondriya.
Kolit.
Qıcıqlanma, səbirsizlik, ətraf mühitdən narazılıq. Qeyri-müəyyənlik. Keçmişlə
asanlıqla ayrılmaq qabiliyyətini simvollaşdırır. Bir şeyi əlindən buraxmaq
qorxusu. Etibarsızlıq.
Meteorizm. Özünə qapanma. Əhəmiyyətli
bir şeyi itirmək və ya ümidsiz vəziyyətdə olmaq qorxusu. Gələcək üçün narahat
olmaq. Həyata
keçirilməmiş ideyalar.
Gəyirmə.
Qorxu. Həyata həddindən artıq acgöz münasibət.
İshal.
Qorxu. İmtina. Qaçış.
Sızanaqlar.
Özü ilə
fikir ayrılığı. Özünü sevməməsi. Ətrafdakılardan uzaq
durmaq, özünə diqqəti yayındırmaq, öz daxili gözəlliyini qəbul etməmək
Çiban. Müəyyən bir situasiya, hadisə insanın həyatını zəhərləyir,
güclü qəzəb, narahatlıq və qorxu hisslərinə səbəb olur.
Boyun:
xəstəliklər. Məsələnin başqa tərəflərini görmək istəməmək.
İnadkarlıq. Çevikliyin olmaması. Narahat vəziyyətin onu qətiyyən narahat etmədiyini
iddia etməsi.
Ekzema. Barışmaz antaqonizm.
Zehni pozulmalar. Gələcəyinizlə bağlı qeyri-müəyyənlik.
Sümüklər,
skelet: problemlər. İnsan özünü yalnız başqaları üçün faydalı
olduğu üçün qiymətləndirir.
Artrit.
Sevilmədiyiniz hissi. Tənqid, inciklik. “Yox” deyə bilmirlər və başqalarını onları
istismara görə günahlandırırlar. Belə insanlar üçün lazım olduqda “yox” deməyi
öyrənmək vacibdir. Artritli xəstə - hər zaman hücuma hazır olan, lakin bu istəyi
özündə boğan adamdır. Hisslərinin əzələ gücü ilə ifadəsinə meyilli olur, bu da
son dərəcə sıx şəkildə idarə olunur. Özünü cəzalandırmaq istəyi. Qurbanlıq
olması hissi. Özünə qarşı çox sərtdir, özünü rahatlamağa imkan vermir, istək və
ehtiyaclarını necə ifadə edəcəyini bilmir. “Daxili tənqidçi” çox yaxşı inkişaf
etmişdir.
Onurğa beyni yırtığı. Həyatın sizi dəstəkdən tamamilə məhrum etməsi hissi.
Onurğanın əyilməsi. Həyatın axını ilə gedə bilməmək. Qorxu və köhnəlmiş
düşüncələri saxlamaq cəhdləri. Həyata inamsızlıq. Təbiətin tamlığına inamsızlıq.
Bel ağrısı. Şəxslərarası münasibətlər sahəsində
reallaşdırılmamış gözləntilər.
Radikulit. İkiüzlülük. Pul və gələcək
üçün qorxu.
Bel:
aşağı hissənin xəstəlikləri. Pul qorxusu. Maddi dəstəyin olmaması.
Yoxsulluq, maddi imkansızlıq qorxusu. Hər şeyi özüm etməyə məcburam. İstifadə
olunmaq və əvəzində heç nə almamaq qorxusu.
Bel:
orta hissənin xəstəlikləri. Günah. Diqqət keçmişdə olan hər şeyə yönəldilir.
"Məni yalnız burax". Heç kimə etibar edilə bilməyəcəyinə inam.
Bel:
yuxarı hissənin xəstəlikləri. Mənəvi dəstəyin olmaması. Sevilmədiyiniz hissi.
Sevgi hisslərini saxlamaq.
Qan,
damarlar, arteriyalar: xəstəliklər. Sevinc hissinin olmaması. Düşüncə aktivliyi yoxdur. Öz ehtiyaclarını dinləmə qabiliyyəti yoxdur.
Anemiya.
Sevinc hissinin
olmaması. Həyat qorxusu. Özünə
güvənin olmaması insanı həyatın sevincindən məhrum edir.
Arteriyalar (problemlər). Damarlarla bağlı problemlər - həyatdan həzz ala bilməmək.
Ürəyini dinləməyi bilmir və sevinc və əyləncədən özünü məhrum edir.
Ateroskleroz. Müqavimət. Gərginlik. Yaxşını görməkdən imtina edir.
Kəskin tənqidlərə görə tez-tez əsəbləşir.
Venaların varikoz genəlməsi. Nifrət etdiyiniz bir situasiyada olmaq. Həddən
artıq işlə yüklənmə və yorğunluq hissi. Problemlərin ciddiliyinin
şişirdilməsi. Zövq alarkən günahkarlıq hissi keçirdiyinə görə rahat olmaması.
Çalışın sağlam qalın!!!
Fəxrəddin Əfəndiyev, MD/Ph.D
No comments:
Post a Comment