December 12, 2022

İnsan haqqında bilmədiyimiz 100 maraqlı fakt

 



İnsan bədəni inanılmaz dərəcədə mürəkkəb və qarışıq bir sistemdir və min illərdir öyrənilməsinə baxmayaraq, hələ də həkimləri və tədqiqatçıları təəcübləndirməkdə davam edir. Buna görə də, bədən hissələrinin və orqanizmin adi funksiyalarının bizi bəzən çaşdırması tamamilə təbiidir. Asqırmaqdan tutmuş dırnaqların böyüməsinə qədər insan orqanizmi haqqında 100 ən qəribə və maraqlı faktı təqdim edirik:

Beyin

Beyin insanın ən mürəkkəb və ən az öyrənilən orqanıdır. Onun haqqında bilmədiyimiz bir çox şey var, amma yenə də onun haqqında bir neçə maraqlı faktlar:

1. Sinir impulsları 270 km/s sürətlə hərəkət edir.

2. Beyinin işləməsi üçün 10 vattlıq bir lampa ilə eyni miqdarda enerji tələb olunur.

3. İnsanın beyin hüceyrəsi istənilən ensiklopediyadan beş dəfə çox məlumat saxlaya bilir.

4. Qan dövranı sisteminə daxil olan bütün oksigenin 20%-ni beyin istifadə edir.

5. Gecələr beyin gündüzə nisbətən daha çox aktivdir.

6. Alimlər deyirlər ki, İQ səviyyəsi nə qədər yüksəkdirsə, insanlar bir o qədər tez-tez yuxu görürlər.

7. Neyronlar insanın həyatı boyu böyüməyə davam edir.

8. İnformasiya müxtəlif neyronlardan müxtəlif sürətlə keçir.

9. Beynin özü ağrı hiss etmir.

10. Beyin 80% sudan ibarətdir.

 

Saç və dırnaqlar

Əslində bunlar canlı orqanlar deyil heç bir qan və sinir təchizatı yoxdur, amma:

11. Üzdəki tüklər digərlərinə nisbətən daha tez uzanır.

12. Hər gün insan orta hesabla 60-100 tük itirir.

13. Qadınların saçlarının diametri kişilərinkinin yarısı qədərdir.

14. Bir insan saçı 100 qram ağırlığında yükü saxlaya bilər.

15. Orta barmaqdakı dırnaq digərlərinə nisbətən daha tez uzanır.

16. İnsan bədəninin kvadrat santimetrində şimpanzenin bədəninin kvadrat santimetrində olduğu qədər tük var.

17. Sarışınların saçları daha çox olur.

18. Əl dırnaqları ayaq dırnaqlarından təxminən 4 dəfə daha sürətli uzanır.

19. İnsan saçının orta ömrü 3-7 ildir.

20. Keçəlliyin nəzərə çarpması üçün ən azı saçların yarısını itirmək lazımdır.

21. İnsan saçı faktiki olaraq dağılmazdır.

 

Daxili orqanlar

Bizi narahat etməyənədək daxili orqanlarımızı xatırlamırıq, ancaq onların sayəsində yemək yeyir, nəfəs alır, gəzir və normal fəaliyyətdəyik. Növbəti dəfə mədəniz guruldayanda bunu unutmayın:

22. Ən böyük daxili orqan nazik bağırsaqdır.

23. İnsan ürəyi qanı yeddi metr yarım məsafəyə itələmək üçün kifayət qədər təzyiq yaradır.

24. Mədə turşusu ülgüc bıçaqlarını əritməyə qadirdir.

25. İnsan bədənindəki bütün qan damarlarının uzunluğu təqribən 96.000 km-dir.

26. Mədə (selikli qişası) 3-4 gündən bir tamamilə yenilənir.

27. İnsan ağciyərlərinin səthi tennis meydançasının sahəsinə bərabərdir.

28. Qadının ürəyi kişidən daha tez-tez döyünür.

29. Alimlər qaraciyərin 500-dən çox funksiyası olduğunu bildirirlər.

30. Aortanın diametri demək olar ki, bağ şlanqının diametrinə bərabərdir.

31. Sol ağciyər sağdan kiçikdir - belə ki, ürək üçün yer var.

32. Daxili orqanların bir çoxunu çıxarıb yaşaya bilərsiniz.

33. Böyrəküstü vəzilər insan həyatı boyu öz ölçülərini dəyişir.

 

Orqanizmin funksiyaları

Biz əslində onlar haqqında danışmağı çox da sevmirik, amma hər gün qarşılaşırıq. Bizi narahat edə bilən və çox da xoş olmayan şeylər haqqında bəzi faktlar:

34. Asqırmanın sürəti 160 km/s-dır.

35. Öskürmə sürəti hətta 900 km/s-a çata bilər.

36. Qadınlar kişilərdən iki dəfə çox göz qırpırlar.

37. Dolu sidik kisəsi təxminən voleybol topu böyüklüyündə ola bilər.

38. İnsan həyatı məhsullarının təxminən 75%-i sudan ibarətdir.

39. Ayaqlarda təxminən 500.000 tər vəzisi var, onlar gündə bir litrə qədər tər istehsal edə bilirlər!

40. İnsan ömrü boyu o qədər tüpürcək istehsal edir ki, bir-iki hovuzu doldura bilər.

41. İnsan gündə orta hesabla 14 dəfə qaz buraxır.

42. Qulaq kiri qulaq sağlamlığı üçün vacibdir.

43. Dünyada hər gün 120 milyon cinsi akt baş verir.

44. İnsan hüceyrəsinin ən böyüyü yumurta, ən kiçik hüceyrəsi isə spermadır.

45. Hamiləliyin ilk trimestrində qadınlar yuxularında ən çox qurbağa, qurdlar və bitkiləri görürlər.

46. ​​Dişlər doğuşdan altı ay əvvəl böyüməyə başlayır.

47. Demək olar ki, bütün körpələr mavi gözlərlə doğulur.

48. Uşaqlar öküz kimi güclüdürlər.

49. Hər 2000 körpədən biri dişlə doğulur.

50. Döl barmaq izini üç aylıq yaşda əldə edir.

51. Hər bir insan həyatının yarım saatı tək bir hüceyrədən ibarət olub.

52. Əksər kişilərdə yuxu zamanı hər bir saatda və ya hər saat yarımda ereksiya baş verir: axı, gecələr beyin daha çox aktivləşir.

 

Hisslər

Biz dünyanı hisslərimizlə dərk edirik. Onlar haqqında maraqlı faktları təqdim edirik:

53. Doyurucu yeməkdən sonra daha pis eşidirik.

54. Bütün insanların yalnız üçdə biri yüz faiz görmə qabiliyyətinə malikdir.

55. Əgər tüpürcək qidanı həll edə bilmirsə, onun dadını bilmək olmur.

56. Doğuşdan etibarən qoxu hissi qadınlarda kişilərə nisbətən daha yaxşı inkişaf edir.

57. Burun 50.000 müxtəlif qoxunu yaddaşında saxlayır.

58. Göz bəbəyi hətta kiçikcik maneə səbəbindən genişlənir.

59. Bütün insanların özünəməxsus qoxusu var.

 

Yaşlanma

Həyatımız boyu qocalırıq – bu qaçılmazdır:

60. İnsan nəşinin yandırıldıqdan sonra külünün kütləsi 4 kq-a çata bilər.

61. Altmış yaşa qədər insanların çoxu dad reseptorlarının təxminən yarısını itirir.

62. Gözlər həyat boyu eyni ölçüdə qalır, lakin burun və qulaqlar daim böyüyür.

63. 60 yaşdan sonra kişilərin 60%-i, qadınların 40%-i xoruldayacaq.

64. Uşağın başı onun hündürlüyünün dörddə birini təşkil edir və 25 yaşına qədər başın uzunluğu bədənin bütün uzunluğunun yalnız səkkizdə birini təşkil edir.

 

Xəstəliklər və travmalar

Hamımız xəstələnirik, travma alırıq. Bunlar da olduqca maraqlıdır!

65. Ən çox infarkt bazar ertəsi günü olur.

66. İnsanlar yeməksiz daha uzun müddət qala bilirlər, nəinki yatmadan.

67. Günəş şüalarından yandıqda qan damarları zədələnir.

68. Xəstəliklərin 90%-i stressdən qaynaqlanır.

69. İnsan başı kəsildikdən sonra 15-20 saniyə şüuru qalır.

 

Əzələlər və sümüklər

Əzələlər və sümüklər bədənimizin karkasıdır, onların sayəsində biz hərəkət edir və hətta sadəcə olaraq uzanmış oluruq.

70. Gülmək üçün 17, qaşqabaq sallamaq üçün isə 43 əzələdən istifadə edirik. Üzünüzü yormaq istəmirsinizsə, gülümsəyin. Tez-tez və uzun müddət turşumuş üzlə gəzən hər kəs bunun nə qədər çətin olduğunu bilir:

71. Uşaqlar 300 sümüklə doğulur, böyüklərdə isə cəmi 206 sümük var.

72. Səhərlər biz axşama nixbətən bir sm hündür oluruq.

73. İnsan bədəninin ən güclü əzələsi dil əzələsidir.

74. İnsan bədənində ən ağır sümük çənə sümüyüdür.

75. Bir addım atmaq üçün 200 əzələ işləyir.

76. Diş bərpa oluna bilməyən yeganə orqandır.

77. Əzələlər yığıldığından iki dəfə yavaş boşalır.

78. Bəzi sümüklər poladdan daha möhkəmdir.

79. Ayaq pəncəsi insan bədəninin bütün sümüklərinin dörddə birini ehtiva edir.

 

Hüceyrə səviyyəsində

Bəzi şeylər var ki, adi gözlə görə bilmirik:

80. Bədənin hər kvadrat santimetrində 16000 bakteriya var.

81. Hər 27 gündə dərimizi sözün əsl mənasında dəyişirik.

82. İnsan bədənində hər dəqiqə 3.000.000 hüceyrə ölür.

83. İnsanlar hər saatda təxminən 600.000 dəri hissəciklərini itirirlər.

84. Yetkin insan orqanizmi hər gün 300 milyard yeni hüceyrə istehsal edir.

85. Bütün dil izləri unikaldır.

86. Bədəndə ondan 6 sm-lik mismar hazırlamaq üçün kifayət qədər dəmir var.

87. Dünyada ən çox yayılmış qan qrupu birincidir.

88. Dərinin altında çoxlu kapilyarlar olduğu üçün dodaqlar qırmızıdır.

 

Digərləri

Daha bir neçə maraqlı fakt:

89. Yatdığınız otaq nə qədər soyuq olarsa, kabus görmə ehtimalınız bir o qədər çox olar.

90. Göz yaşları və selik bir çox bakteriyaların hüceyrə divarlarını məhv edən lizosim fermentini ehtiva edir.

91. Yarım saat ərzində bədən bir yarım litr su qaynatmaq üçün lazım olan qədər enerji hasil edir.

92. Qorxduğunuz zaman qulaqlar daha çox qulaq kiri əmələ gətirir.

93. Özünüzü qıdıqlaya bilməzsiniz.

94. Uzadılmış qollarınız arasındakı məsafə sizin boyunuzdur.

95. İnsan yeganə canlıdır ki, duyğulardan ağlayır.

96. Sağaxaylar solaxaylardan orta hesabla doqquz il daha çox yaşayırlar.

97. Qadınlar yağları kişilərə nisbətən daha yavaş yandırırlar - gündə təxminən 50 kalori.

98. İnsanın təyyarədə uçuşu zamanı saçlarının böyümə sürəti iki dəfə artır.

99. İnsanların bir faizi infraqırmızı, bir faizi isə ultrabənövşəyi şüaları görə bilir.

100. Əgər insan tamamilə qapalı otaqda qalarsa, o, oksigen çatışmazlığından deyil, karbon qazından zəhərlənmədən huşunu itirəcək.

Çalışın sağlam qalın!!!   

Fəxrəddin Əfəndiyev, MD/Ph.D

No comments:

Post a Comment

Ən populyar məqalələr